W dniu 14.01.2016r. przystąpiliśmy oficjalnie do udziału w projekcie ,,Edukacja, promocja i profilaktyka w kierunku zdrowia jamy ustnej skierowana do małych dzieci, ich rodziców, opiekunów i wychowawców”. Warunkiem udziału w nim był udział nauczyciela w kilkugodzinnej konferencji poświęconej walce z próchnicą dzieci w wieku od 0-5 lat i wprowadzeniu wzmożonej opieki stomatologicznej.
Kilka słów o próchnicy…
- Jest ona jednym z najpowszechniejszych zagrożeń dla zdrowia większości dzieci w Polsce;
- To choroba zmineralizowanych tkanek zęba (szkliwa i zębiny), którą powodują kwasy wytwarzane z cukrów przez bakterie obecne w jamie ustnej;
- Głównymi objawami próchnicy są: białe, matowe plamy na szkliwie. Podjęcie działań profilaktyczno- leczniczych umożliwia zahamowanie rozwoju choroby;
- Próchnica może przyczynić się do bólu zębów a niekiedy do przedwczesnej utraty uzębienia mlecznego.
A teraz trochę statystyki…
Częstotliwość występowania próchnicy u dzieci w wieku 5 lat w Polsce i w wybranych krajach na świecie wg. WHO
- 57,2% Polska 2009r.- 3 latki
- 56,2% Polska 2003r.- 3 latki
- 38% Australia 2003-2004- 4 latki
- 36,5% Litwa 2000r.- 3 latki
- 27,9% USA 1995-2002- 5 latki
- 8% Finlandia 2001r.- 3 latki
- 5% Szwecja 2008r.- 3 latki
O czym świadczą wyniki badań?
- Zęby dzieci w wieku przedszkolnym w Polsce są w bardzo złym stanie
- Niestety negatywnie wyróżniamy się pod tym względem na tle innych krajów Europy.
Smutne statystyki
- W Polsce ponad 50% dzieci w wieku 3 lat ma zęby z ubytkami próchnicy
- Ponad 60% matek dzieci w wieku 3 lat nie było z dzieckiem u stomatologa
- Średnio 3-letnie dziecko ma 2,7 zębów dotkniętych próchnicą
- Odsetek dzieci w wieku 5 lat bez próchnicy nie przekracza 20%
Średni wiek dziecka podczas I wizyty u stomatologa (wizyta adaptacyjna) wynosi 2,9 roku. 22% dzieci w wieku 4-6 lat nigdy nie było u stomatologa.
Pierwszy kontakt z dentystą nie musi być stresujący, jeśli przed wizytą zaszczepimy w maluchu wizję fajnego spotkania, które nie kojarzy się z bólem. Wystarczy, jeśli rodzic bądź opiekun stwierdzi: ,,Pójdziemy do pana doktora, pokażesz mu swoje ładne ząbki”.
Opieka stomatologiczna nad dzieckiem w wieku 0-5 lat- kryteria profilaktyki i leczenia
Przyczyny próchnicy:
- Bakterie jamy ustnej (głównie paciorkowce min. Sreptococcus mutant i L.acidophilus)
- Nieodpowiednia dieta- cukierki, batony, ciastka, słodkie napoje i zawarta w nich sacharoza, glukoza i fruktoza
- Podatność zębów wynikająca z genetyki, warunków socjalnych, w których rozwija się człowiek
- Czas jej rozwoju.
Stadia rozwoju próchnicy:
- p. początkowa- rozwija się w szkliwie; cechy charakterystyczne: utrata przeźroczystości szkliwa, przebarwienia, utrata składników mineralnych;
- p. powierzchniowa- to ubytki szkliwa. Zmniejszają się zawartości składników mineralnych w strefie objętej chorobą;
- p. średnia- tu występują już ubytki, których dno umieszczone jest w zębinie i oddzielone od miazgi grubą warstwą tkanki;
- p. głęboka- występuje w zębach mlecznych; trudna do odróżnienia w porównaniu do średniej.
I pomoc przy pierwszych objawach próchnicy:
- regularne mycie ząbków
- badanie jamy ustnej malucha przynajmniej 1-2 razy w roku wraz z określeniem poziomu profilaktyki
- stosowanie lakierów, żelów, płynów
- lakierowanie bruzd w I zębach trzonowych stałych oraz mleczakach.
Od kiedy należy dbać o mleczaki u dzieci w wieku 0-5 lat?
- W okresie ciąży
- W okresie karmienia piersią/ butelką
- W okresie wyrzynania się mleczaków- okres przedszkolny
- W okresie wprowadzania stałych posiłków.
WAŻNE!!!
Jeśli kobieta ciężarna cierpi na depresję w czasie ciąży, to w dużym stopniu zwiększa się ryzyko zachorowania jej dziecka na próchnicę wczesnego okresu dzieciństwa.
Jakie choroby obserwujemy u wcześniaków?
- Zapalenie dziąseł
- Mniejsze wydzielanie śliny
- Wady zgryzu II klasy
- Mniejsza wielkość zębów
Syndrom butelkowy to próchnica, która rozwinęła się w wyniku przedłużonego ssania butelki z mlekiem. Skutkiem może być nawet całkowity brak zębów w wieku 3-4 lat.
Wyrzynanie się I mleczaków
Od ok. 6 m-ca- do 5r.ż
Jeśli do 18 m-ca życia nie zaobserwuje się wyrżnięcia I zęba, trzeba skontaktować się z lekarzem stomatologiem lub pediatrą.
Zęby stałe (oprócz trzonowców)
Wyrzynają się na miejscu mleczaków między 5 a 7 r.ż- 13-14r.ż
Ząb I trzonowy ,,6” wyrzyna się za II zębem trzonowym mlecznym ok. 6r.ż i nie poprzedza go wypadanie mleczaka.
UWAGA NA UKRYTE CUKRY!!!
- Zaspokajać pragnienie dziecka czystą wodą
- Unikać napojów, deserów, przekąsek
- Owoce, soki owocowe zwłaszcza cytrusowe, mogą dodatkowo wywierać negatywny wpływ na zęby dziecka.
Wyrzynanie się zębów a I wizyta u stomatologa
I wizyta- dziecko między 6 a 12 miesiącem życia (zanim dojdzie do pojawienia się pierwszych objawów próchnicy)
Jak dbać o ząbki przedszkolaka?
- Codzienna, regularna higiena jamy ustnej ( przedszkolaki: mycie ząbków- min.2 razy dziennie w ciągu dnia przez 2-3 minuty; do szczotkowania należy używać wysokiej jakości pasty zawierającej fluor)
- Odpowiednia dieta
- Zdrowe nawyki żywieniowe
- Regularne wizyty u stomatologa
DRODZY RODZICE!!!
Unikajcie:
- Całowania dzieci w usta
- Oblizywania smoczka
- Oblizywania sztućców dziecka
Pamiętajmy: ,,Lepiej jest zapobiegać chorobie niż ją leczyć”
Więcej informacji o projekcie i nie tylko znajdziecie Państwo na stronie: zebymalegodziecka.pl oraz na facebooku. Zapraszam do lektury.
opr. na podstawie konferencji z dnia 14.01.2016r. zorganizowanej przez Uniwersytet Medyczny w Poznaniu
koordynator szkolny projektu: Magdalena Nowak